Wareccy Bohaterowie

Trojden I

(1284/1286 – 1341)

Książę czerski Trojden I od początku XIV wieku władał nad znaczną częścią Mazowsza. Od 1313 roku książę warszawski i liwski. Był synem księcia mazowieckiego Bolesława II i wnukiem Siemowita I. Ze względów politycznych zawarł związek małżeński z ruską księżniczką Marią, córką księcia halickiego. Badania archeologiczne wskazują, że to właśnie książę Trojden I mógł być budowniczym średniowiecznego grodu w Czersku.

Czytaj więcej

Stanisław Ciołek

(X – 1356)

Stanisław Ciołek, herbu Ciołek (ur. w Żelechowie, zm. 1356 we Włodzimierzu Wołyńskim) – polski rycerz, słynący z niezwykłej siły. Ciołkowie wiernie popierali Władysława Łokietka, dlatego najstarszy z trzech braci – Andrzej – dostał w dzierżawę dobra na Sandomierzu, średni Klemens – został notariuszem Kazimierza Wielkiego, a najmłodszy – Stanisław – dworzaninem.

Czytaj więcej

Mikołaj Zieleński

(ok. 1550 – ok. 1616)

Mikołaj Zieleński należy do najwybitniejszych kompozytorów przełomu XVI i XVII wieku. Jego twórczość łączy w sobie cechy dwóch stylistycznie zróżnicowanych epok – renesansu i baroku. Większość informacji na jego temat opiera się na przypuszczeniach i domysłach – te, które udało się ustalić, pochodzą z odnalezionych w Łowiczu nielicznych dokumentów. Zieleński urodził się najpewniej w Warce w drugiej połowie XVI wieku, prawdopodobnie pobierał nauki w Rzymie.

Czytaj więcej

Adam Jarzębski

(przed 1590 – 1648/1649)

Kompozytor, skrzypek i wierszopis. Urodził się przed 1590 r. w Warce nad Pilicą w rodzinie mieszczańskiej Stanisława i Katarzyny. Wykształcenie zdobył najprawdopodobniej za granicą. We wrześniu 1612 został skrzypkiem elektora brandenburskiego Jana Zygmunta w Berlinie. Wraz z kapelą odbył wiele podróży, co znalazło odbicie w jego twórczości (kilka koncertów nosi tytuły utworzone od nazw miast niemieckich). 

Czytaj więcej

Hetman Stefan Czarniecki

(ok. 1599 – 1665)

Stefan Czarniecki, herbu Łodzia, urodził się w 1599 r. w Czarncy. Karierę wojskową rozpoczął prawdopodobnie w 1619 r., walcząc w oddziałach lisowczyków w wojnie trzydziestoletniej. Udokumentowany jest natomiast jego udział w kampanii chocimskiej w 1621 r. W latach 1626–1629 walczył ze Szwedami, służąc w komputowych oddziałach S. Koniec polskiego. Następne lata to służba w oddziałach zaciężnych w Niemczech i znaczący udział w wyprawie smoleńskiej – jako porucznik hetmana Marcina Kazanowskiego.

Czytaj więcej

Jędrzej Święcicki

(XVI/XVII wiek – nieznana data urodzin i śmierci)

Jędrzej Święcicki – nieznane są daty urodzin i śmierci pisarza. Syn Macieja Święcickiego, wojskiego nurskiego, herbu Jastrzębiec. W roku 1634 – napisał dzieło Topographia, najstarszy opis Mazowsza. Dzieło to wydał dopiero jego syn, Zygmunt, pod nazwą „Topografia, czyli opis Mazowsza”. W 1637 napisał biografię biskupa płockiego Andrzeja Noskowskiego. 

Czytaj więcej

Ojciec Rafał Chyliński

(1694 – 1741)

Melchior Chyliński urodził się 6 stycznia 1694 r. we wsi Wysoczka w rodzinie szlacheckiej. Jego rodzice Arnold Jan i Marianna Kierska wychowali go w wierze chrześcijańskiej. Do chrztu podawało go dwoje bezdomnych z przytułku sąsiadującego z majątkiem rodzinnym. Prawdopodobnie odwiedzając ich, młody Melchior poznał trudny los ludzi ubogich. Ukończył szkołę parafialną w Buku, a następnie kolegium humanistyczne jezuitów w Poznaniu, założone przez ks. Jakuba Wujka, autora polskiego przekładu Biblii.

Czytaj więcej

Józef Pułaski

(1704 – 1769)

Józef Pułaski – starosta warecki. Był synem Jakuba – żołnierza służącego w chorągwi pancernej cześnika koronnego, Jana Sobieskiego. Urodził się 17 lutego 1704 r. Początkowo wybrał karierę adwokacką. Z jego usług korzystały znane rodziny magnackie, np. Braniccy, Czartoryscy. Z czasem rósł jego majątek oraz gromadził kolejne godności. W 1732 r., za zgodą królewską, nabył wareckie starostwo niegrodowe. 

Czytaj więcej

Marianna Pułaska

(1721 – 1792)

Herbu Świnka, urodziła się w 1721 r., była córką podczaszego łomżyńskiego Andrzeja Zielińskiego i Anny z Radzimińskich. W wieku siedemnastu lat poślubiła Józefa Pułaskiego herbu Ślepowron. Młodziutka Marianna wniosła w posagu liczne majątki – m.in. wsie  Winiary pod Warką, Maryanowiznę, Boglewice, pół wsi Rytomoczydła. Małżeństwo Marianny i Józefa doczekało się sporej liczby potomstwa.

Czytaj więcej

Generał Kazimierz Pułaski

(1745 – 1779)

Postać bohatera „dwóch Narodów” kojarzona jest z istotnymi, zarówno dla historii Polski jak i Stanów Zjednoczonych AP wydarzeniami II poł. XVIII wieku, które zaważyły na dalszych losach narodów: polskiego i amerykańskiego. Należy przywołać tu konfederację barską (1768–1772), nazywaną już dziś przez wielu historyków pierwszym polskim powstaniem narodowym oraz rewolucję amerykańską z lat 1775–1783, zwaną wojną o niepodległość.

Czytaj więcej

Israel Icchak Kalisz

(1779 – 1848)

Rabin, założyciel i pierwszy cadyk chasydzkiej dynastii Warka. Pod wpływem cadyka Dawida Bidermana z Lelowa stał się zwolennikiem chasydyzmu. W 1829 osiedlił się w Przysusze, gdzie nauczał jego mistrz cadyk Simcha Bunem z Przysuchy. Ostatecznie osiadł w Warce. Tam wraz z Izaakim Alterem z Góry Kalwarii zaangażował się w walkę z ukazami władz rosyjskich zakazującymi Żydom z Królestwa Kongresowego noszenia tradycyjnych strojów.

Czytaj więcej

Franciszek Lessel

(ok. 1780 – 1838)

Kompozytor i pianista. Urodzony ok. 1780 r. w Warszawie, zmarł 26 grudnia 1838 r. w Piotrkowie Trybunalskim. Pierwsze lekcje muzyki pobierał u swojego ojca, Wincentego Ferdynanda – kompozytora, pianisty i pedagoga czeskiego pochodzenia. Pod koniec 1799 wyjechał do Wiednia, gdzie podjął studia kompozytorskie u Josepha Haydna i kontynuował je do śmierci swego mistrza w 1809.

Czytaj więcej

Pułkownik Piotr Wysocki

(1797 – 1875)

Postać historyczna kojarzona z powstaniem listopadowym (1830-1831). Wie się o nim najczęściej tylko tyle: bohater Nocy Listopadowej. Nieraz zresztą jego rolę dziejową bagatelizuje się, twierdząc, z przekorą, że w zasadzie błysnął wielkością 29 listopada 1830 roku, wywołując powstanie, a potem już niczego więcej nie dokonał. 

Czytaj więcej

Karol August Freyer

(1801 – 1883)

Karol August Freyer urodził się 15 grudnia 1801 roku w Oberschaar w Saksonii. Był polskim kompozytorem, organistą i profesorem muzyki pochodzenia niemieckiego. Komponował preludia, fantazje i wariacje koncertowe, msze, chorały (z których ,,Salve Regina” należał do żelaznego repertuaru większości okazalszych pogrzebów XIX wieku), ale także muzykę lekką, m.in. różne tańce. 

Czytaj więcej

Władysław Kononowicz

(1820 – 1863)

Oficer armii rosyjskiej, dowódca polskiego oddziału w Powstaniu Styczniowym. Jego rodowód oraz działalność przed powstaniem są prawie nieznane. Wiadomo tylko, że jako oficer armii carskiej odbywał również służbę w Kaukazie, gdzie przeszedł ciężką szkołę wojenną, zdobywając wiedzę i doświadczenie w prowadzeniu walk partyzanckich. Rozsądny i spokojny, był bardzo lubiany przez żołnierzy.

Czytaj więcej

Józef Manczarski

(1844 – 1916)

Józef Manczarski urodził się 15 marca 1844 r. w Warce. Był synem rzeźnika Wawrzyńca i Franciszki z Zambrzyckich. Jako osiemnastoletni chłopiec wziął udział w walkach oddziału Władysława Kononowicza w Powstaniu Styczniowym 1863 r. Po jego rozbiciu wojsko rosyjskie pozostało w Warce, aby wyszukiwać w pobliskich lasach ukrywających z rozbitej partii Kononowicza powstańców.

Czytaj więcej

Władysław Matlakowski

(1850 – 1895)

Urodził się 19 listopada 1850 r. jako syn rolnika, właściciela gospodarstwa nad Pilicą w Warce. W 1864 r. Matlakowski wstąpił do polskiego jeszcze wówczas gimnazjum na placu Trzech Krzyży w Warszawie. Ukończył je w 1870 r. już w okresie rusyfikacji. W tym samym roku rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. 

Czytaj więcej

Ksiądz Marceli Ciemniewski

(1862 – 1927)

Ksiądz Marceli Ciemniewski urodził się 3 stycznia 1862 r. w Warszawie, w rodzinie szlacheckiej. Ojciec był nauczycielem historii i języków obcych, stąd podstawową naukę otrzymał w domu rodzinnym. W roku 1884 otrzymał święcenia kapłańskie. Posługę duszpasterską rozpoczął w zakładzie poprawczym w Studzieńcu k. Mszczonowa, a od 4 lutego 1897 r. został proboszczem w Warce. 

Czytaj więcej

Feliks Nowakowski

(1898 – 1971)

Lokalny działacz ruchu ludowego i spółdzielczego. Urodzony 28 września 1898 r. we wsi Łanięta, pow. Kutno, syn rolnika Józefa i Bronisławy ze Strzeleckich. Rodzice jego posiadali 3,5 morgowe gospodarstwo. Po ukończeniu szkoły powszechnej uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Tadeusza Kościuszki w Gostyninie (1917-1922).

Czytaj więcej

Maria Ropelewska

(1864 - 1941)

Była córką powstańca styczniowego zesłanego na Syberię. Przez 19 lat pracowała w Warce. Uczyła głównie dziewczęta, ale nie tylko. Jednym z jej uczniów był Zygmunt Ledóchowski. Oprócz oficjalnych lekcji prowadziła tajne nauczanie. Uczyła języka polskiego i historii. Po strajkach w 1905 r., od kiedy wszedł ukaz zezwalający na nauczanie
w języku polskim, oficjalnie prowadziła zajęcia po polsku. 

Czytaj więcej

Zygmunt Ledóchowski

(1898 – 1965)

Biochemik, profesor Politechniki Gdańskiej. Urodził się 13 października 1898 r. w Warce, w wielodzietnej rodzinie (dziewięcioro rodzeństwa), syn fleczera Karola (1852-1918) i Heleny z Wójcickich (1852-1939). Naukę pobierał na kompletach prywatnych prowadzonych w Warce przez Marię Ropelewską. Do gimnazjum początkowo uczęszczał w Gostyninie następnie w Warszawie (gimnazjum Jana Zamojskiego), które ukończył, po rocznej przerwie spowodowanej działaniami wojennym. 

Czytaj więcej

Wiktor Krawczyk

(1899 – 1957)

Nauczyciel, organizator szkolnictwa, zasłużony lokalny działacz kulturalno-oświatowy. Urodził się 28 marca 1899 r. w Dębnowoli k. Warki. Był synem Wincentego, rządcy majątku rolnego w Dębnowoli (potem w Studziankach, w pow. kozienickim) i nauczycielki Agaty Klimkiewicz. Dzieciństwo spędził w Studziankach. 

Czytaj więcej

Władysław Lubert

(1903– 1940)

Władysław Lubert – urodzony 1 sierpnia 1903 r., syn Józefa, ukończył Wydział Mechaniczny na Politechnice Warszawskiej. W 1936 w rodzinnej fabryce objął stanowisko głównego inżyniera. W 1atach 1938-1939 razem ze stryjecznym bratem Jerzym Lubertem wybudował nową halę produkcyjną przy ul. Puławskiej 15. W 1939 brał udział w kampanii wrześniowej, dostał się do niewoli sowieckiej, osadzony w obozie w Kozielsku, został zamordowany w Katyniu w 1940 roku.

Czytaj więcej

Aleksandra Lewandowska

(1909 – 1991)

Działaczka kulturalna, zwana w Warce „ciocią Olą”, „dobrą ciotką Warki”. Pracowała w Mazowieckiej Wytwórni Win (MWW), a konkret­nie w dziale socjalno-kulturalnym. Będąc uczennicą Aleksandra Zelwe­rowicza, absolwentką kursu dla kie­rowników teatralnych zespołów ama­torskich, od 1951 r. – przy wareckiej Winiarni.

Czytaj więcej

Aleksander Gajewski

(1910 – 1993)

Urodził się 9 lutego 1910 r. w Warce. Nauczyciel, w 1atach 1940-1945 organizator konspiracji nieodległościowej, Sybirak, lokalny działacz społeczny. Syn Kazimierza, ślusarza miejscowej „Fabryki Okuć Budowlanych Bracia Lubert i Odlewnia Metali. Spółka Akcyjna” i Stanisławy z Górskich. Pochodził z rodziny kultywującej tradycje patriotyczne. 

Czytaj więcej

Jerzy Lubert

(1910-1968)

Jerzy Lubert (syn Władysława) urodził się 14 lutego 1910 w Warszawie, tu ukończył gimnazjum Wojciecha Górskiego, a następnie studia na Politechnice Gdańskiej. W 1atach 1938-1939 wspólnie ze stryjecznym bratem Władysławem wybudował hale produkcyjne przy ul. Puławskiej 15. Podczas okupacji niemieckiej 1939-1945 współpracował z Armią Krajową, był Przewodniczącym Rady Głównej Opiekuńczej w Warce.

Czytaj więcej

Stanisław Marciniak

(1911 – 1999)

Urodził się 19 września 1911 r. w Warce. Syn rolnika Jana i Anny z domu Kosiorek. Szkołę powszechną ukończył w Warce, gimnazjum matematyczo-przyrodnicze w Warszawie (1935), studia z zakresu fizyki na stołecznym uniwersytecie (1935-1939) przerwała wojna, w której wziął udział. Czas okupacji przeżył w Warce.

Czytaj więcej

Stanisław Marcinowski

(1920 – 1983)

Urodził się 14 lipca 1920 r. w Równem, syn Piotra Marcinowskiego, urzędnika pocztowego z Krakowa, żołnierza Legionów Polskich J. Piłsudskiego, który walczył w I i II wojnie światowej. Jako żołnierz otrzymał z nadania ziemię w osadzie wojskowej Bajonówka (gmina Aleksandria w powiecie Równe) po roku 1918. Matka Stanisława Marcinowskiego z domu Kostmanowicz, nauczycielka z Krakowa.

Czytaj więcej