Dokładnie 410 lat temu, 1 marca 1611 roku jeden z najwybitniejszych kompozytorów przełomu XVI i XVII wieku Mikołaj Zieleński podpisał prymasowi Polski Wojciechowi Baranowskiemu swoje wielkie dzieło – Offertoria et Communiones totius anni.
Ta rocznica to okazja aby upamiętnić i zaprezentować w „Panteonie bohaterów Warki” Mikołaja Zieleńskiego.
Większość informacji na jego temat opiera się na przypuszczeniach i domysłach – te, które udało się ustalić, pochodzą z odnalezionych w Łowiczu nielicznych dokumentów. Dla Warki najważniejsze jest to, że urodził się najpewniej właśnie w grodzie nad Pilicą. Prawdopodobnie pobierał nauki w Rzymie, a co najmniej od roku 1604 kierował kapelą oraz był organistą biskupa płockiego Wojciecha Baranowskiego, który w 1608 r. został arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski rezydującym w Łowiczu. Pod jego auspicjami pracował Zieleński jako kapelmistrz i organista, otrzymał za swoją pracę liczne nadania ziemskie – na początku we wsi Gromino, następnie młyn Rudnik i wójtostwo we wsi Bocheń. Twórczość Mikołaja Zieleńskiego łączyła w sobie cechy dwóch stylistycznie zróżnicowanych epok – renesansu i baroku.
Uboga liczba źródeł nie dotyczy tylko faktów biograficznych, ale też samej twórczości. Znane jest tylko jedno dzieło kompozytora – monumentalny dwuczęściowy zbiór Offertoria et Communiones totius anni, obejmujący 130 utworów skomponowanych prawdopodobnie w latach 1608-1610. Dzieło opublikowane w oficynie Giovanniego Vincentiego w Wenecji, zostało dedykowane patronowi kompozytora — prymasowi Baranowskiemu, który najprawdopodobniej sfinansował wydanie. Pod dedykacją autorstwa kompozytora znalazł się dopisek: „Wenecja 1 marca 1611”. Publikacja wystarczyła, by przyznać Zieleńskiemu zaszczytne miejsce w poczcie najważniejszych kompozytorów polskich „przed Chopinem”.
„Panteon bohaterów Warki” tworzony jest z okazji 700-lecia potwierdzenia nadania miastu praw miejskich. Autorem rysunków najbardziej znanych postaci historycznych związanych z ziemią warecką jest plastyk Gminnej Instytucji Kultury „Dworek na Długiej” Sławomir Ragan.
Mikołaj Zieleński to już czwarty warecki bohater zaprezentowany w Ratuszu – po Władysławie Kononowiczu, Józefie Pułaskim oraz Stefanie Czarnieckim. W symbolicznym odsłonięciu portretu uczestniczył Burmistrz i Wiceburmistrz Warki Dariusz Gizka i Teresa Knyzio, autor portretu Sławomir Ragan oraz Dyrektor „Dworku na Długiej” Andrzej Zaręba.
